Jan Peszek

Jan Peszek a właściwie Henryk Jan Peszek to urodzony 13 lutego 1944 w Szreńsku polski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny, a także reżyser teatralny oraz pedagog Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. To człowiek niezwykle uzdolniony, który przez lata odgrywał różne role na deskach teatrów w całej Polsce w: Krakowie, Łodzi, Warszawie, Poznaniu czy Wrocławiu. Ma na swoim koncie również spektakle w Teatrze TV. Jego kreacje zebrały nieocenione pochwały oraz doczekały się licznych nagród i wyróżnień. Jan Peszek jest laureatem Nagrody im. Aleksandra Zelwerowicza, którą otrzymał za sezon 1986/1987 za rolę w "Scenariuszu dla trzech aktorów" Bogusława Schaeffera (Teatr STU w Krakowie) a także za kreację Jakuba w przedstawieniu "Republika marzeń Brunona Schulza" (Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie).

Występował u takich osobistości jak: Andrzej Wajda, Jerzy Jarocki, Krystian Lupa czy Jerzy Jarocki, czy Kazimierz Dejmek. Jego styl możemy określić jako pełen dystansu do odgrywanej postaci, a jego niezwykła umiejętność błyskawicznego przeobrażania się pozwoliła mu na wręcz wybitne kreacje w "Trans-Atlantyku" Gombrowicza, "Serenadzie i Lisie Aspirancie" Mrożka czy też "Kwartecie" i "Scenariuszu dla trzech aktorów" Schaeffera. 

Początki kariery Jana Peszka

Jan Peszek zdecydował się na studia w krakowskiej PWST. Ukończył tam Wydział Aktorski w 1966 roku. W tym samym roku miał miejsce jego debiut na deskach Teatru Polskiego we Wrocławiu w "Karierze Artura Ui" Bertolda Brechta. W tymże teatrze grał aż 9 sezonów. Współpracował tam z takimi wybitnymi reżyserami jak: Jerzy Krasowski, Bohdan Korzeniewski, Krystyna Skuszanka, a także Henryk Tomaszewski. Do jego najważniejszych ról owego czasu możemy zaliczyć następujące sztuki: "Zemsta" Aleksandra Fredry, "Burza" Williama Shakespeare'a, "Szelmostwa Skapena" Moliera, "Protesilas i Laodamia" Stanisława Wyspiańskiego, "Sen srebrny Salomei" Juliusza Słowackiego, "Szósty lipca" Michaiła Szatrowa, "Sprawa Dantona" Stanisławy Przybyszewskiej czy "Królewskie polowanie na słońce" Petera Shaffera. 

Jan Peszek i dalszy rozwój jego kariery 

Nabrawszy wiatru w skrzydła Jan Peszek po niezwykle udanym starcie we Wrocławiu przeniósł się do Łodzi. Występował tam w teatrach: Nowym (1975-79) oraz Jaracza (1979-81) i doczekał się wybitnych inscenizacji, takich jak "Obrona Sokratesa" Platona, "Obecność" Antoniego Słonimskiego, "Zwłoka" Friedricha Dürrenmatta. Następnie postanowił związać się na 10 lat ze sceną krakowską, będąc aktorem Teatru Słowackiego (1982-86) i Starego (1986-92). Od 1997 roku jest związany z Teatrem Narodowym.

Pod wpływem dramatopisarza i kompozytora, Bogusława Schaeffera, Jan Peszek zajął się eksperymentami, dzięki którym starał się znaleźć nowe formy aktorskiego wyrazu. Pomógł mu w tym niewątpliwie świetny aktor i reżyser - Mikołaj Grabowski, który nieco w krzywym zwierciadle ukazywał polską tradycję i współczesność w swoich przedstawieniach.

W 1969 roku miał miejsce debiut Jana Peszka w filmie "Znaki na drodze". Jednakże dopiero na początku lat 80. zaczął grywać regularnie.

Jan Peszek - filmografia

Jan Peszek zagrał w przeciągu swojej długiej kariery aktorskiej w kilkudziesięciu polskich filmach, do najważniejszych jego filmów należą:

• "Znaki na drodze" (1969)
• "Bluszcz" (1982)
• "Ostrze na ostrze" (1983)
• "Pismak" (1985)
• "Schodami w górę, schodami w dół" (1988)
• "Bal na dworcu w Koluszkach" (1989)
• "Domena władzy" (1990)
• "Ferdydurke" (1991)
• "Straszny sen Dzidziusia Górkiewicza" (1993)
• "Darmozjad polski" (1997)
• "Pręgi" (2004)
• "Dzień wstaje. Ja upadam" (2013)
• "Polskie gówno" (2014)
• "Król życia" (2015)
• "Kochanka Szamoty" (2017)
• "Juliusz" (2018)
• "Przejście" (2021)
• "Film dla kosmitów" (2022)

Bogata filmografia Jana Peszka obejmuje również seriale. Najistotniejsze z nich to:

• "Rycerze i rabusie" (1984)
• "Na kłopoty... Bednarski" (1988)
• "Ekstradycja 2" (1996)
• "Marszałek Piłsudski" (2001)
• "Tajemnica twierdzy szyfrów" (2007)
• "Figo fago" (2008)
• "Artyści" (2016)
• "Królestwo kobiet" (2020)

Zobacz też: Jakub Sasak, Artur Barciś, Olga Bołądź, Szymon Bobrowski, Michał Milowicz, Weronika Książkiewicz, Piotr Gąsowski, Małgorzata Foremniak, Piotr Polk, Piotr Nowak, Magda Stużyńska, Maciej Robakiewicz, Przemysław Sadowski, Daria Widawska, Katarzyna Trzcińska, Sebastian Cybulski, Maria Niklińska, Mikołaj Grabowski, Dorota Landowska, Magdalena Smalara,